Polskie firmy meblowe muszą inwestować w dobry design

Polskie meblarstwo jest dziś w światowej czołówce
Branża meblowa to dzisiaj z pewnością jedna z najmocniejszych i najszybciej rozwijających się gałęzi polskiej gospodarki. O tym, że na świecie jesteśmy meblarską potęgą, świadczą liczby. Polska jest obecnie szóstym największym producentem mebli na świecie – przed nami są tylko tak silni gracze, jak Chiny, USA, Niemcy, Włochy czy Indie. W ciągu kilku lat awansowaliśmy na to miejsce z 10. pozycji. Co więcej, jesteśmy też trzecim światowym eksporterem mebli (po Chinach i Niemczech) i drugim (po Niemczech) eksporterem w Europie. Eksport w branży meblarskiej wzrósł od 2006 roku ponaddwukrotnie. Eksportujemy więcej mebli niż Stany Zjednoczone, Meksyk czy Wietnam, a w Europie wyprzedzamy chociażby Włochy.

Imponująco przedstawiają się także statystyki dotyczące liczby przedsiębiorstw meblowych w Polsce – wg danych Eurostatu z 2016 roku w naszym kraju zarejestrowanych było łącznie ponad 16 tys. firm zajmujących się produkcją mebli. To drugi wynik w Europie po Włoszech, wyższy niż liczba podobnych firm w Hiszpanii czy Niemczech, przy czym cała europejska populacja firm meblowych liczy ok. 120 tys. podmiotów. W całej branży zatrudnionych jest ok. 200 tys. pracowników.

Firmy meblowe muszą zwiększyć konkurencyjność
Choć Polska jest jednym z najsilniejszych i najbardziej dynamicznych graczy na światowym i europejskim rynku mebli, branżę w naszym kraju czeka w najbliższym czasie wiele wyzwań. Niemało jest także problemów, które powodują, że polskie meblarstwo, choć ilościowo silne, wciąż musi walczyć o większą wydajność, wyższe marże czy lepszą rozpoznawalność. Produkujemy i eksportujemy dużo, ale relatywnie mało wydajnie – wg danych Eurostatu przeciętna wydajność pracy w polskim meblarstwie jest niższa niż średnia europejska. Ciągle konkurujemy głównie niższymi kosztami pracy, które stwarzają ryzyko przenoszenia produkcji mebli z Polski do innych krajów. Generowanie wartości dodanej dla polskich marek meblowych hamuje także anonimowe podwykonawstwo oraz niska wartość eksportowanych mebli – średnie ceny eksportowe polskich mebli są o 40% niższe od cen mebli niemieckich czy włoskich i aż o 30% niższe niż średnia europejska. Polska branża meblowa boryka się też z rosnącymi kosztami pracy i brakiem pracowników.

Jasnym się więc staje, że utrzymanie wysokiej pozycji Polski, a zwłaszcza wzrost konkurencyjności, wydajności produkcji i rozpoznawalności polskich mebli będą możliwe dzięki zwiększeniu innowacyjności firm, a przede wszystkim dzięki wdrażaniu nowych modeli biznesowych. Oprócz robotyzacji i automatyzacji produkcji motorem rozwoju polskich firm meblowych bez wątpienia powinny być inwestycje we wzornictwo przemysłowe i usługi badawczo-rozwojowe.

Inwestycje w design: bardzo potrzebne, wciąż niedoceniane
Aby osiągnąć wyższą rentowność polskie firmy meblowe muszą wyróżnić się na konkurencyjnym i coraz bardziej globalnym rynku. Inwestycje w innowacje wzornicze to więc konieczność, przed którą stoi lub w najbliższej przyszłości stanie wielu polskich producentów mebli. Badania przeprowadzone przez PARP wskazują, że aż 73,3% badanych przedsiębiorców uważa, że inwestycje w design są potrzebne, ponieważ bez dobrego designu trudno dziś odnieść rynkowy sukces. Jednocześnie jednak aż 42,9% przedstawicieli firm meblowych twierdzi, że polskich przedsiębiorców nie stać na usługi związane z designem. Wyzwaniem pozostaje też fakt, że wiele firm decydując się na współpracę z projektantami wzornictwa oczekuje wyłącznie propozycji estetycznych, nie zdając sobie sprawy z przebiegu procesu projektowania produktu, a przede wszystkim z korzyści, jakie daje inwestycja w design. Dlatego PARP chcąc wesprzeć małe i średnie firmy meblowe w Polsce proponuje wsparcie dla przedsiębiorstw, które chcą się rozwijać poprzez wzornictwo.

Do tej pory w portfolio PARP znalazły się cztery działania, które wspierały małe i średnie przedsiębiorstwa w Polsce pod kątem wsparcia usług wzorniczych. Program „Wzór na konkurencję” skierowany był do firm z Polski Wschodniej i pomagał uzyskać dofinansowanie do opracowania i wdrożenia strategii wzorniczej. Drugi z programów „Ochrona własności intelektualnej” obejmował już cały kraj i wspierał firmy w uzyskaniu lub realizacji ochrony własności przemysłowej zagranicą. W 2018 roku wyłoniono też operatorów pilotażu "Granty na dizajn” – programu, który umożliwił firmom nie mającym do tej pory do czynienia z profesjonalnymi designerami współpracę w tym zakresie z najciekawszymi polskimi projektantami wzornictwa. Dużym zainteresowaniem cieszył się także konkurs „Design dla przedsiębiorców”. Pomaga on uzyskać wsparcie na profesjonalną pomoc projektanta, który sprawdzi potencjał wzorniczy, zaproponuje i opracuje rozwiązania produktowe oraz wskaże technologie ich wytworzenia. Co ważne będzie też towarzyszyć w procesie prototypowania, a nawet może pomóc w procesie wdrożenia do produkcji. Wdrożenie na rynek nowego projektu wzorniczego jest wymogiem tego programu, a przedsiębiorcy mogą fakultatywnie skorzystać z dofinansowania wybranych kosztów inwestycji, takich jak zakup środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.

Dwa z będących w ofercie PARP programów – „Wzór na konkurencję” i „Design dla przedsiębiorców” (oferowany wyłącznie jako konkurs dedykowany rządowemu programowi Dostępność Plus) będą kontynuowane w 2020 roku. Wsparcie w zakresie opracowania nowego projektu wzorniczego możliwe będzie także w ramach programu „Bony na innowacje dla MSP”. Warto więc dowiedzieć się, kto może liczyć na wsparcie, czego będzie dotyczyło i ile można zyskać.

Ponad 200 mln zł na wdrożenie strategii wzorniczej
Aż do 31 lipca 2020 r. zgłosić się można po dofinansowanie w programie PARP „Wzór na konkurencję”. Konkurs podzielony został na dwa etapy. Pierwszy dotyczył wsparcia w zakresie przeprowadzenia w firmie audytu wzorniczego i opracowania strategii wzorniczej. Starać się można było o dofinansowanie nawet 85% kosztów, a jeden projekt mógł być wsparty nawet kwotą 100 tys. zł. Nabór do tego etapu konkursu trwał do 31 lipca 2019 roku i został już zakończony. Przedsiębiorcy ciągle mogą jednak wziąć udział w drugim etapie konkursu „Wzór na konkurencję”. Firmy, które wzięły udział w pierwszym etapie, mają teraz możliwość otrzymania dotacji na wdrożenie wypracowanych strategii. Budżet konkursu to aż 200 mln zł, a wartość pojedynczej dotacji może sięgnąć nawet 3 mln zł. Wnioski można składać do 31 lipca 2020 roku. „Wzór na konkurencję” to działanie finansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Polska Wschodnia.

Dla kogo i ile można zyskać?
W konkursie „Wzór na konkurencję” mogą wziąć udział mikro-, mali i średni przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w województwach: lubelskim, podkarpackim, podlaskim, świętokrzyskim i warmińsko-mazurskim. Firma, która ubiega się o wsparcie, musi zatrudniać co najmniej 5 pracowników, a w trakcie 3 lat przed złożeniem wniosku osiągnąć przychody nie mniejsze niż 600 tys. zł (w co najmniej jednym roku obrotowym). Otrzymaną dotacją można sfinansować te koszty, które wynikają bezpośrednio z zatwierdzonej wcześniej strategii wzorniczej. Mogą to być chociażby usługi doradcze czy koszty realizacji inwestycji, takie zakup urządzeń, oprogramowania, patentów, licencji, know how czy innych praw własności intelektualnej. Dofinansować można także koszt utrzymania zaliczki wypłacanej na rzecz przedsiębiorstwa.

Firma, która weźmie udział w konkursie, może otrzymać pomoc w wysokości nawet 70% w przypadku wydatków inwestycyjnych i 50% w przypadku usług doradczych, łącznie może być to nawet 3 mln zł.

Nowa edycja programu „Wzór na konkurencję” już w 2020 roku!
Dla tych firm, które nie wzięły udziału w pierwszym etapie konkursu „Wzór na konkurencję” i w związku z tym nie mogą startować w etapie drugim, PARP przygotowuje koleją edycję programu. Wnioski będzie można składać od grudnia 2020 roku do stycznia 2021 roku, a budżet na dofinansowanie projektów to aż 5 mln zł. Firmy meblowe mogą więc ponownie ubiegać się o dofinansowanie audytu wzorniczego oraz opracowania strategii wzorniczej. Także i tutaj udział w programie zarezerwowany jest dla przedsiębiorstw z województw Polski Wschodniej.

Bony na innowacje dalej dostępne
Wsparcie w zakresie opracowania nowego projektu wzorniczego, choć nie tak kompleksowe i możliwe do wykonania wyłącznie przez jednostki naukowe, możliwe będzie także nadal w ramach programu „Bony na innowacje dla MSP”. Bony będą dostępne zarówno jako konkurs ogólny, jak i jako konkurs dedykowany rządowemu programowi Dostępność Plus. Warto tu wspomnieć, że „Bony na innowacje dla MSP” to program dwuetapowy. Pierwszy etap to wsparcie na usługi B+R, zaś drugi etap zakłada wsparcie w zakresie wdrożenia wyników wykonanych wcześniej prac B+R, czy to w formie zakupu środków trwałych czy też wartości niematerialnych i prawnych.

Wzornictwo w służbie dostępności
W 2020 roku będzie także kontynuowany program PARP „Design dla przedsiębiorców – dostępność plus”. Wnioski można składać od lipca aż do września 2020 roku. Konkurs jest odpowiedzią na coraz bardziej istotny, przede wszystkim z powodów demograficznych, problem dostępności miejsc i usług dla osób starszych i z niepełnosprawnościami. Tematyka ta dotyczy w zasadzie każdego z nas, a dostosowanie chociażby wyposażenia domów czy budynków użyteczności publicznej to konieczność i wyzwanie, przed którym jako obywatele stoimy. Z myślą o wsparciu takich działań także w zakresie wzorniczym PARP wdrożył program wsparcia dla przedsiębiorstw, które chcą wdrożyć produkty lub usługi nakierowane na zaspokojenie potrzeb osób z ograniczeniami i dające im możliwości pełniejszego uczestnictwa w życiu. 

Wsparcie mogą uzyskać mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa prowadzące działalność w Polsce (z wyłączeniem województw Polski Wschodniej). Firma biorąca udział w konkursie może otrzymać nawet 1 mln 50 tys. zł. Wsparcie na usługi może wynieść 85% wartości projektu. W przypadku inwestycji, poziom dofinansowania zależy od wielkości firmy i miejsca realizacji inwestycji i może wynieść maksymalnie do 70%. Dofinansowanie można przeznaczyć np. na usługi audytu wzorniczego lub przygotowania strategii wzorniczej, prototypowanie i testy, doradztwo w zakresie wdrożenia produktu, zakup środków do jego wytworzenia lub ulepszenia albo kupno licencji, know how czy patentów. „Design dla przedsiębiorców” i „Bony na innowacje” to konkursy organizowane w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

Co nam dały „Granty na dizajn”?
31 grudnia 2019 roku zakończy się także pilotażowy program „Granty na dizajn” Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości skierowany do producentów mebli. Jego efekty są z pewnością więcej niż obiecujące – 20 firm otrzymało wsparcie profesjonalistów w opracowaniu autorskich kolekcji mebli. Za program odpowiadało dwóch operatorów – CODE dizajn i Stowarzyszenie Wzornictwo Przemysłowe Warmii i Mazur. Ich zadaniem było aktywizowanie współpracy między projektantami mebli a 20 producentami, którzy do tej pory nie korzystali z profesjonalnych usług wzorniczych. Efektem programu jest więc 20 autorskich kolekcji mebli oraz dokumentacje technologiczne do wdrożenia ich do produkcji.

Polscy producenci mebli mogli skorzystać z pomocą utytułowanych i uznanych polskich projektantów, m.in. Nikodema Szpunara, Szymona Hanczara, Marty Niemywskiej-Grynasz i Dawida Grynasza, Agaty Kulik-Pomorskiej, Michała Biernackiego czy Zofii Strumiłło-Sukiennik. Operatorzy zapewnili także firmom biorącym udział w programie doradztwo w zakresie komercjalizacji projektów oraz możliwość zaprezentowania ich szerokiej publiczności na targowych wydarzeniach w Polsce i zagranicą. Nowe kolekcje mebli można było zobaczyć m.in. na targach Maison&Objet w Paryżu oraz na Warsaw Home. Podsumowanie pilotażu „Granty na dizajn” oraz sesje dyskusyjne z udziałem przedstawicieli PARP, operatorów programu, designerów i firm, które wzięły dział w pilotażu, odbyły się 5 grudnia 2019 roku w trakcie Forum Dobrego Designu w Warszawie.

Kolekcje mebli dwóch przedsiębiorców, biorących udział w pilotażu PARP, znalazły się w gronie laureatów konkursu „Diament Meblarstwa” (edycja 2020 r.), Konkurs ten organizowany jest od 2006 r. i ma na celu wyłonienie najlepszych produktów w branży meblarskiej i wyposażenia wnętrz pod względem wzornictwa, technologii, innowacyjności oraz funkcjonalności. Organizatorami konkursu są: Wydawnictwo meble.pl sp. z o.o. oraz Meble.pl SA. Nagroda, jaką uzyskują uczestnicy konkursu, jest potwierdzeniem oryginalności i znakomitego postrzegania przez 70 ekspertów, wchodzących w skład kapituły konkursu. Nagroda przyznawana jest produktom, które w danej kategorii i w danej klasie otrzymały największą liczbę punktów. Kolekcje mebli: Vertigo oraz Avenir otrzymały najwięcej punktów w kategoriach: strefa dzienna – meble – klasa premium oraz strefa publiczna – meble – klasa premium.